آداب سخنرانی وسخنوری

               

مهارتهای سخنرانی

دربین جمع

 

مقدمه :

       معمولاًهرشخصی درمحیط اجتماعی سازمانی ویا جامعه ی خود ،سخنرانی افراد وشخصیت هارا به طور کامل  ویا بخش خلاصه ای از آن را گوش می کند ویا درمحیط سخنرانی قرار می گیرد وشاید درنگاه اول ،سخنرانی کار ساده ای به نظر برسد ،اما هنگامی که خودمان درمقام سخنران قرار بگیریم ،خواهیم دید که سخنرانی به این سادگی ها هم نیست وممکن است درمجالسی که از مابخواهند برای جمع سخنرانی داشته باشیم ،ضربان قلب وآهنگ صدا به طور کلی تغییر کند،گلویمان خشک بشود،برای دنبال واژه گشتن ،مدتها سکوت کنیم وکوچکترین عکس العمل مستمعین مارابه هم بریزد ،ودراینجاست که درخواهیم یافت که سخنرانی وسخنوری یک هنراست وآداب خاص خود را دارد وکار هرکسی نیست .

    روابط عمومی وسخنوری :

    روابط عمومی یک مجموعه وسازمان که به عنوان «سخنگو» مطرح می شود وباید زبان گویای اداره وسازمان باشد ،باید از فنون وآداب سخنوری برخوردار باشد وبتواند درمقام پاسخگویی برآید .روابط عمومی ،نقش پل ارتباطی بین مدیران دستگاه با ارباب رجوع وکارکنان را برعهده دارد وباید برای ایفای نقش مثبت دراین زمینه ،بتواند منظور مدیر را به طور مختصر ،مفید وبه دور از ابهام منتقل کند . مسئول روابط عمومی باید بیش از دیگران متوجه باشد که اگر منظور دیگران را به خوبی انتقال ندهد ،تعامل سازمانی مطلوب بوجود نخواهد آمد،لذا سخنوری برای روابط عمومی یک نیاز مبرم است وباید درمجامع عمومی این نقش را به خوبی به انجام برساند. 

                                                    مقام معظم رهبری

آیین سخنوری :

      گاهی دیده می شود افرادی پشت تربیون ویا میکروفن قرار می گیرند وسر وته کلامشان معلوم نیست واز این شاخه به آن شاخه می پرند واطلاعاتی را بیان می کنند که برای شنوندگان تکراری ویا غیر مفید است .این افراد حرف زدن را باسخنرانی اشتباه می گیرند ونمی دانند ،هرشخصی می تواند حرف بزند و زیاد محدودیتی برایش نیست، چون حرف زدن معمولی کار روزانه ماست وزیاد بر پراکندگی وبی هدفی آن اشکالی وارد نمی گردد،چون طرف خطاب ما ،یک نفر ویا یک جمعیت اندک وصمیمی است وممکن است با شوخی وخنده هم دنبال شود ،ولی سخنرانی درجمع ،مسئولیت های زیادی را متوجه شخص می کند وباید به این نکته واقف بود که عمر و وقت دیگران در سخنرانی ارزش دارد ونباید بدون هدف ومطالعه سخنرانی کرد .

    سخنرانی هم مثل سایر فنون وهنرها برای خود آداب وآیینی داردکه اگر به آن ها  توجه شود ، هم برای سخنران وهم برای مستمعین ،مفید واثربخش خواهد بود .

  دیل کارنگی در کتاب «آئین سخنوری» به سخنرانان آماتور گوشزد می کند که اگر می خواهید سخنانتان شنونده را منقلب کرده و تکان دهد سعی کنید در لابه لای حرف ها از جملات بزرگان استفاده کنید.ایشان همچنین معتقد است برای اینکه تمامی تلاش خود را برای تبدیل شدن به یک سخنران خوب به کار ببندید و به سرعت به این هدف دست یابید ، رعایت چهار نکته ضروری است:
-با اراده‌ای قوی و خلل‌ناپذیر شروع کنید.
-دقیقا بدانید که می‌خواهید در مورد چه چیزی صحبت کنید.
-با اطمینان عمل کنید.
-تمرین!تمرین!تمرین!

 

        حجت الاسلام والمسلمین «نقویان»                   حجت الاسلام والمسلمین «پناهیان»

 

 سخنرانی از گذشته تاقرن۲۱:

    در فرهنگ خاور میانه پیشامدرن، زن و بچه حق حرف زدن در جمع را نداشته؛ در بقایای آن در اوضاع کنونی هم ندارند. این یکی از محرمات« تابوهایی» است که دانش سخنوری را در کودکی و در نیمی از جمعیت کشور در نطفه تعدیل می کند.  سنت موعظه با ساختار اجتماعی پدرسالاری و مقوله های ریش سفیدی، زعیم، قطب، مراد، امثال اینها سابقه طولانی دارد. در این مورد حضار خاموش و سربگوش به سخنران توجه دارند.در قدیم سخنوری شامل نطق در مراسم ملی و دینی، ارایه مورد قضایی برای دفاع، خطابه سیاسی برای مدح یا  ذم کسی معمول بود.

    در قرن 21میلادی بخاطر رسانه های گروهی دانش سخنوری در جهان رشد کرده است. رسانه گروهی شامل اس ام اس تلفن همراه، گپ، پادکست رایانه ای، مصاحبه های تلفنی، تلویزیونی، فیلمسازی، نمایشنامه، کلیپ سمعی بصری در اینترنت، ویدیو یا سکانس قابهای پویا، وبکم بصری، مایک سمعی، تلویزیون ماهواره ای، کنفرانس از راه دور با ویدیو، رادیو، تلویزیون اینترنتی، یوتیوب برای بارگذاری تصاویر پویای صدادار است.  اصولاً اینترنت این امکان را می دهد که برنامه های سمعی، بصری، متنی را کاربر هرگاه که خواست بارگذاری کرده؛ از سرور دور به رایانه روی میز، منتقل کرده، بیرون بکشد. فن آوری وب، مانند داشتن «دی وی دی» برای دیدن محتوای آن در خانه، بیرون کشیدن محتوای آماده بارگذاری در زمان دلخواه را میسر می کند. این بیرون کشیدن pull در مقابل فن آوری پیشین است که برنامه بوسیله فرستنده در زمانی مشخص برای گیرنده های منتظر پخش می شد؛ در ساعاتی بعد تکرار می شد.  فن آوری پخش محتوا در قرن 20میلادی مانند اکران فیلم در سالن سینما بود. یعنی پخش push مثلاً اخبار بوسیله رادیو در زمانی مشخص، با دریافت شنوندگان منتظر در پشت وسیله ارتباطی همزمانی داشت. ولی این معادله در قرن 21میلادی دگرگون شد. اکنون یک برنامه را در هرزمان دلخواه که کاربری به سرور شبکه وب برای بیرون کشیدن، بارگذاری آن وصل شود ،می تواند ببیند.  چون این برنامه ها آرشیو می شوند، لذا همیشه برای بارگذاری از راه دور آماده اند. توجه شود تقلیل تعداد سینماهای کشوری عمدتاً بخاطر رویکرد طالبان فیلم به اینترنت، دی وی دی، تلویزیون ماهواره ای و کابلی است؛ می توان این اُفت را در سرانه کتابخوانی کشوری نیز دید. سرانه کتابخوانی از فروش عنوان های سالانه کتاب و جمعیت باسواد کشور به دست می آید؛ این معیار با ورود اینترنت باید تصحیح شود. (دکتر بیژن باران)

 

     دکتر «حسن  رحیم پور ازغدی»                                دکتر «حسین الهی قمشه ای»

                                                                                                                                         

   برخی از مهارتهای سخنوری وسخنرانی :

 ۱-هر سخنی برای اینکه «اَبتر» نباشد باید نشان خدایی داشته باشد و با نام ویاد خداوند سبحان آغاز شود تا منشأ اثر باشد .   بیان هنرمندانه یک مقدمه بسیار کوتاه که نشانه ی  احترام گذاشتن به مخاطبین باشد،بر جذابیت وتأثیرگذاری کار می افزاید. 

۲-وقتی که در حضور جماعت برای سخنوری حاضرمی‌شوید، هیأت خود را درست و به قاعده بسازید.

۳-«آموزش و تمرین» ،ترس از جمع را در شما خواهد کشت و به شما اعتماد به نفس و شهامتی دائمی خواهد بخشید .(دکتر کارنگی،آیین سخنوری )

۴-برای سخنور شدن هم علم سخنوری لازم است  و هم عمل و  تمرین مستمر  

۵-هنگام سخنوری اگر حواستان پریشان باشد، اندکی تأمل کنید تا حواس بجا بیاید شتاب مکنید نفس بکشید آرام پیش بروید.

۶-سخنور باید بر موضوعی که در آن سخنوری می‌کند مسلط باشد و آنچه دانستی است در آن باب بداند و از خود مطمئن باشد.

۷-سخنوری آن است که سخن، تعلیم دهنده، دلپسند و مهیج باشد. هم مغز را راضی کند، هم گوش را خوش آید و هم دل را ببرد.

۸-بلندی سخن از بزرگی روح بر می‌آید. استحکام سخن از متانت خلق، دلپذیری سخن از طبیعی بودن، مهیج و مؤثر بودن سخن از دل است . رنگ و روغن سخن از قوت تخیل گوینده و درستی سخن از مطالعه بسیار.

۹- تا می‌‌توانید قوه تفهیم خود را افزایش دهید و مطلب را روشن ادا کنید.

۱۰-سخن باید از جهت معنی و لفظ و لحن و اشارات با مقتضای زمان و مکان و احوال اشخاص موافق باشد و همچنین با موضوع تناسب داشته باشد.

۱۱-تا می‌توانید از خود سخن مگویید و ادعای راستگویی و بی‌غرضی مکنید کاری کنید که از سخن و احوال شما به این صفات در شماپی ببرند .

۱۲-تا می‌توانید از روی نوشته سخنوری مکنید. در سخنوری علمی، تشریفاتی و گاهی در سخنوری قضایی از روی نوشته خواندن جایز است. در سخنوری سیاسی کمتر و در سخنوری منبری هیچ وقت جایز نیست.

۱۳-از سخنرانی بسیار طولانی وخسته کننده درجمع خودداری گرددوعکس العمل جمع باید سنجیده شود .

۱۴-قواعد و اصولی که در سخنوری می‌آموزید باید ملکه ذهن شما شود نه اینکه در موقع سخنوری بخواهید آن را به یاد بیاورید و سخن خود را بر آنها منطبق سازید.

۱۵-  در هر حال از شنوندگان نگاه بر مدارید و به همه طرف متوجه باشید . تنها به یک سو منگرید گوینده و شنونده باید به هم مربوط باشند مثل اینکه با هم صحبت می‌کنند.

۱۶-مواضع حاضر و آماده اشعار و امثال مبتذل و عبارات معروف رابه کار بردن -جز در مواردی که خیلی بجا، مناسب، پخته و احوال مستعد باشد آنهم غالباً به اشاره- رکیک است و بی‌مزه مانند غذای سردی که دوباره گرم کنند و بخورند یا لباس کهنه‌ای که زیرو روی کنند و بپوشند مخصوصاً از وصله ناهمرنگ باید پرهیز کرد.
۱۷-سخنور باید اطلاعات ومحفوظات بسیار ی داشته باشدکه به موقع دربحث ها ی خود از آن ها بهره گیرد.

۱۸-  بدون اینکه احساس خواری کنید، نسبت به شنوندگان مؤدب و متواضع باشید چیزی مگویید دلیل بر این که آنان را نادان می‌پندارید .اصرار نداشته باشید که ایشان را در خبط و خطا قلم بدهید و اثبات تقصیر برای ایشان بکنید غرور و خودپسندی منمایید. 

۱۹-در مجالس مشاوره و محاوره سخن فراوان و مکرر مگویید و به دیگران نیز مجال بدهید حرف خود را بیان کنند. 

۲۰- سخن هر چه متنوع ترباشد، دلنشین‌تر است،اما باید دقت داشت این تنوع به پراکنده گویی منجر نشود ،بلکه به زیبایی تمام ،تنوع ایجاد گردد.

۲۱-فریاد مکشید و به سرعت سخن مگویید شمرده حرف بزنید لحن ، صوت، اشارات، حرکات و نگاه خود را مراقبت کنید . ماشین مباشید. 

۲۲-سخنور باید دلیر و با شهامت و خونسرد باشد و خود را نبازد. عصبانیت به خود راه ندهد. خود داری داشته باشد . حاضرالذهن و حاضر جواب باشد.

۲۳-سخنرانی باید خوب آغاز شود وبه زیبایی به اتمام برسد .

۲۴-سخنرانی کوتاه واثربخش به مراتب بهتر از سخنرانی طولانی و با مباحث بی هدف وپراکنده است .

 

منابع :

۱-دیل کارنگی ،آیین سخنوری ،ترجمه حسین معارف وند،انتشارات طلایه ،۱۳۸۸

۲-کارگزار روابط عمومی -http://www.iranpr.org/

۳-دکتر بیژن باران -http://bejanbaran.blogfa.com/ -http://www.mashal.org/

۴-علی غلامیان ،روابط عمومی درقرن ۲۱-http://ravabetmodern.blogfa.com/

۵-http://www.ariadata.ir/